Саводнокии молиявӣ - беҳтарин роҳи ҳифзи пулҳои шумост

Саводнокии молиявӣ - беҳтарин роҳи ҳифзи пулҳои шумост

Имрӯз бузургтарин хатари аз даст додани пулҳои худ - ба шабакаи қаллобон гирифтор шудан аст. Ҷинояткорон бо истифода аз усулҳои равонӣ ва воситаҳои техникӣ (сайтҳои қалбакӣ, барномаҳои мобилии зарарнок ва ғайра) маълумотеро мегиранд, ки ба онҳо имкон медиҳад ба пули ҷабрдида дастрасӣ пайдо кунанд.

Ин чӣ гуна маълумот аст? Логинҳо ва рамзҳо, рақамҳои корти бонкӣ, рамзҳои тасдиқи амалиёти молиявӣ, маълумотҳои шиноснома.

Донистани баъзе қоидаҳои оддие, ки кӯмак мекунанд, ки ба ҳилаҳои қаллобон наафтед ва пули худро нигоҳ доред, муфид аст.

• Рамзҳо барои ворид шудан ба барномаҳои мобилии бонкҳоро ба ҳеҷ кас нагуед ё дилхоҳ барномаҳои мобилии марбут ба молияи шумо

Бо мақсади амният, фаъолияти барномаи мобилӣ тавре тарҳрезӣ шудааст, ки барои ворид шудан ба он логин ва рамз ворид кардан лозим аст. Ва барои анҷом додани амалиёти молиявӣ (тартиб додани қарз, интиқоли пулӣ) тасдиқ бо истифода аз рамзи якдафъаина лозим аст. Чун қоида, ин маҷмӯи рақамҳоест, ки тавассути смс ё пуш - огоҳинома ба шумо меоянд.

Дар ягон ҳолат чунин рамзро ба касе нагуед! Ин маълумоти махфӣ, конфидентсиалӣ аст. Дар хотир доред: кормандони ташкилоти молиявӣ ҳеҷ гоҳ аз муштариён чунин маълумотро талаб намекунанд. Агар касе ба шумо занг занад ва коди дастрасиро пурсад, донед – бо шумо қаллоб сӯҳбат мекунад.

• БА ТЕЛЕФОНИ ХУД БО СУПОРИШИ ШАХСОНИ БЕГОНА БАРНОМАҲОРО НАСБ НАКУНЕД 

Шахсе метавонад ба шумо занг занад ё ба мессенҷер нависад ва худро корманди як муассисаи молиявӣ, масалан, “Золотая Корона” ё ягон бонк муаррифӣ кунад. Бо ягон баҳона: гирифтани бурд,  ҷамъоварии бонусҳо, ба шумо метавонанд пешниҳод кунанд, ки ягон барномаи мобилии тарафиро насб карда, ба кор андозед. Боз як роҳи дигаре, ки барномаи хатарнок метавонад ба телефони шумо ворид шавад - ин зеркашии он аз истиноди шубҳанок аст. Ҳеҷ гоҳ барномаҳоеро, ки истиноди онҳоро шахсони бегона ба шумо мефиристанд, зеркашӣ накунед. Вагарна қаллоб метавонад ба телефон ва пули шумо дастрасӣ пайдо кунад.

Барномаҳои зараровар метавонанд маълумоти шахсӣ, рамзҳо аз аккаунтҳои дар шабакаҳои иҷтимоӣ, рамзҳои ворид шудан ба утоқи шахсии барномаҳои молиявӣ дузданд, инчунин гирифтани смс ва пуш - паёмҳо бо рамзҳо барои тасдиқи амалиётҳо. Ин маълумот имкон медиҳад, ки аз суратҳисоб пул гиранд ё ба номи шумо кредит тартиб диҳанд.

Илова бар ин, барномаҳои ҳакерӣ мавҷуданд, ки ҳамчун замимаҳо пинҳон карда шудаанд, ки дастгоҳро қулф мекунанд ва ба қаллобон имкон медиҳанд, ки барои кушодани он фидя талаб кунанд.

• Маълумоти шахсии худро бо шахсони сеюм надиҳед

Дузд қулфкушояк ё калиди қалбакиро истифода мебарад, ва қаллоби молиявӣ - маълумоти махфиро истифода мебарад. Агар ҳангоми занги воридотӣ аз шумо хоҳиш кунанд, ки маълумотҳои ҳуҷҷатҳои худ (рақами шиноснома, корти муҳоҷиратӣ, иҷозатномаи иқомат (ВНЖ), раводид), рамз аз смс пуш - ё огоҳиномаро гуед, итминон дошта бошед - ба шумо қаллоб занг задааст.

Дар хотир доред: чунин маълумот ҳеҷ гоҳ аз ҷониби намояндагони бонк ё системаи пардохтӣ талаб карда намешавад. Он ба онҳо лозим нест, он танҳо ҷинояткорон лозим аст.

• ҲУҶҶАТҲО ВА ТЕЛЕФОНИ ХУДРО БЕ НАЗОРАТ НАГУЗОРЕД

Смартфонҳои мо дорои миқдори зиёди маълумоти арзишманд мебошанд. Аслан, ин анбори маълумот, аз ҷумла маълумоти махфӣ мебошад. Вақте ки ҷинояткорон телефони шуморо соҳиб мешаванд, онҳо метавонанд ба маълумоти шахсии шумо дастрасӣ пайдо кунанд ва онро барои мақсадҳои қаллобӣ истифода баранд. Дастрасӣ ба телефони шумо наметавонад бо касе мубодила шавад, ҳатто бо дӯстон ё хешовандони наздик.

Барои қулф кардани смартфони худ рамзҳои қавӣ насб кунед, онро ҳатто барои муддати кӯтоҳ ба дасти дигарон надиҳед ва онро беназорат нагузоред. Ҳуҷҷатҳоро дар ҷои бехатар нигоҳ доред.

• Ба ваъдаҳои васвасавӣ дар бораи нест қарз ё кам кардани пардохти қарз бовар накунед

Ягон хизматрасонии маҳкам кардани қарз, “нест кардани” кредит, кам кардани пардохти қарз ё “нест кардани” таърихи кредитӣ вуҷуд надорад.  

Агар дар интернет бо пул ба шумо пешниҳод кунанд, ки қарзро маҳкам кунанд ё кредитро аз база нест кунанд, худро ҳамчун корманди, масалан, “Золотая Корона”, Сбер ё дигар бонк муаррифӣ кунанд, инҳо қаллобон ҳастанд, ки шуморо ба гумроҳӣ мезананд. Хизматрасонии бастани қарз бо фоизи хурд маънои иқтисодӣ надорад. Ин як аломати бевоситаи қаллобӣ аст.

Бояд дар хотир дошт, ки "панири ройгон танҳо дар доми муш мешавад". Аз ин рӯ, муроҷиат ба шахсон ё ширкатҳое, ки пешниҳоди бастани қарзро “фоиданок” пешниҳод мекунанд, ҳатман боиси талафи пул мешавад. Кӯшиш кунед, ки қарзҳои худро ҳамеша сари вақт пардохт кунед.

• Ба манипулятсияи аз ҷониби гуё "намояндагони мақомот" дода нашавед

Нисбати муҳоҷирони меҳнатӣ қаллобон метавонанд фишангҳои пурқуввати равониро истифода баранд - тарс. Ҷинояткорон метавонанд ба шумо занг зада, худро корманди сафорат, хадамоти муҳоҷиратӣ ва ҳатто корманди политсия муаррифӣ кунанд. Онҳо метавонанд ба оқибатҳои вобаста ба будубоши минбаъда дар қаламрави Россия таҳдид кунанд. Гуё, агар талаботро риоя накунед, корти муҳоҷиратӣ, патенти меҳнатӣ бекор мешавад, ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ муроҷиат карда мешавад ва ғайра.

Намояндагони ҳақиқии мақомоти давлатӣ харгиз ин тавр рафтор намекунанд. Натарсед ва ба манипулятсия дода нашавед. Агар ба шумо занг зада, худро корманди ягон ташкилоти шабеҳ муаррифӣ кунанд, телефонро гузоред, аз интернет сомонаи ин шӯъбаро пайдо кунед ва худатон мустақилона занг занед.

• Танҳо ба манбаъҳои расмии маълумот бовар кунед

Мутаассифона, барои қаллобон интишори нусхаҳои қалбакии сайтҳои бонкӣ ва системаи пардохтӣ дар интернет хеле маъмул аст. Ҳалафи чунин сайтҳои қалбакӣ як аст - гирифтани маълумотҳои махфӣ (ҳама ҳамон реквизитҳои корти бонкӣ, логинҳо ва паролҳо, рамзҳои тасдиқи амалиёти молиявӣ) ва дуздидани пули шумо.

Ба тафсилот диққат диҳед. Сомонаҳои қалбакӣ номи домени нодуруст доранд, аммо он ба домени воқеӣ хеле монанд аст. Масалан, ба ҷои "loans.koronapay.com" истинод ба суроғаи "loans-koronapay.ru" ё "loankoronapay.com" мебарад. Аломатҳои дигар низ вуҷуд доранд: дар аввали суроға мавҷуд набудани "қуфл" - аломати амният, логотипи ташкилот пастсифат аст, сайт дорои истинодҳо ва ҷадвалҳои корнамекарда, хатогиҳои зиёди грамматикӣ ва ғайра мебошад.

Танҳо ба маълумот аз манбаъҳои боэътимод, сайти расмии ширкат ва истинодҳои дар он ҷойгиршуда эътимод кунед.

Ва дар хулоса –аз ҳама муҳимтарин қоидае, ки бояд ҳамеша дар робита ба молия риоя карда шавад: ҳеҷ гоҳ қарорҳои шитобкорона қабул накунед. Танаффус гиред, вазъиятро фикр кунед, бо шахси ба шумо боваринок машварат кунед, маълумотро дубора тафтиш кунед. Ва ҳамеша ҳушёр бошед, вақте ки шахси ношинос ба шумо занг мезанад ва дар бораи пул гап мезанад.